.ZAKOVAT” INTELLEKTUAL KLUBI 007
151-savol: Luqmoni Xakim o‘g‘liga uch vasiyat qildi: birinchisi shuki, xotiningga zinxor siringni
aytma, ikkinchisi – nokasdan qarz olma, uchinchisi – u bilan do‘st bo‘lma. U kim bilan do‘st
bo‘lmaslikni nasihat qilgan?
Javob: Mirshab.
152-savol: O’qish, kitoblar, qonun, o‘rganish, sanolar, hushxabar. Ushbu so‘zlarning umumiyligi
nimada?
Javob: Bular muqaddas kitoblar nomlarining ma’nosi: Qur’on, Bibliya, Tavrot, Talmud, Zabur
va Injil.
153-savol: Sanksrit tilida «birlashish», «qo‘shilish» deb ayting.
Javob: Yoga.
154-savol: Ernest Renan uni mustaqil fan sifatidagi ahamiyatini inkor etgan: «U shunday
ziravorki, u bo‘lmasa hamma ovqat ta’msiz bo‘lib tuyuladi, ammo uning o‘zi ovqat bo‘lishga
yaramaydi». U qaysi fan bo‘lishi mumkin?
Javob: Falsafa.
155-savol: «Hamma narsani kim biladi?» - degan shogirdlarining savoliga Aflotunning ustozi
bo‘lmish buyuk donishmand, qadimgi yunon faylasufi Suqrot: «Hamma narsani u biladi, lekin
uning bir qismi o‘lib ketgan, ikkinchi qismi hali tug‘ilgan emas» - deb javob bergan. U kim?
Javob: Hamma.
156-savol: Umar Xayyomning ruboiysini tinglang:
Dunyoning tilagi, samari xam u,
Aql ko‘zin qorasi-javhari xam u.
To‘garak jaxonni uzuk deb bilsak,
Shaksiz uning ko‘z-gavhari xam u.
Umar Xayyom u deganda nimani nazarda tutgan?
Javob: Biz.
157-savol: Falesning shunday iborasi bor: «Yulduzlar aqlsizlarni boshqaradi, oqillar esa ularni
boshqaradi». Oqillar nimani boshqaradi?
Javob: Yulduzlarni.
158-savol: Avreliy Avgustin u haqda: «Agar mendan odamlar uning nima ekanligini
so‘ramagunlaricha men uni biladiganga o‘xshayman, biroq u nima ekanligini boshqalarga chuqurroq tushuntirmoqchi bo‘lsam, uni hargiz bilolmasligimni his etaman» degan. U nima
haqida shunday degan?
Javob: Vaqt.
159-savol: Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vassalam aytganlar: «U bamisoli
Allohning yerdagi bayrog‘idir. Qachonki biror bandasiga yomonlikni iroda qilsa, uning bo‘yniga
shu bayrog‘ini ilib qo‘yadi». U nima?
Javob: Qarz.
160-savol: Ularning har biriga quyidagi ta’riflar berilgan: Ro‘zg‘orning qassobi va baqqoli;
oilaning tabibi; qizlarning sepi; qozonning yog‘i; qorinning belbog‘i; imoratning suyagi, qozon
olovi; ham obi yevg‘on, ham dori-darmon. Ular nimalar?
Javob: Bular yetti xazina: sigir, asalari, ipak qurti, objuvoz, tegirmon, o‘rmon va tovuq.
161-savol: Morze kodida o‘zgaruvchan koddan kamroq, o‘zgarmas koddan ko‘proq
foydalaniladi. Bunda nuqta va tire o‘rnida aynan o‘sha ikki belgi ishlatiladi. Ular qaysilar?
Javob: Plyus va minus.
162-savol: Ular xar yili kuzda dexqonlardan hosildan mahsulot hisobida 1-2 g‘alvir g‘alla
undirar edilar. Agar ular kimligini topgan bo‘lsangiz, ushbu undirib olingan ulushning nomini
ayting.
Javob: Mirobona (bular miroblar edi).
163-savol: Spenser fikricha bu hissiyotga to‘lgan nutq oxangi, Darvin fikricha qushlarning
sayrashi va hayvonlarning o‘z juftlarini chaqirishi, Byuxer fikricha ibtidoiy odamlarning mehnat
usullari, Shtumpf fikricha ibtidoiy odamlarning chaqiriq tovushlari, Kombare fikricha esa jodu
sehrlash marosimlari uning ilk manbalari xisoblanadi. U nima?
Javob: Musiqa.
164-savol: Bu mayda toshlar buyrak shaklida bo‘lganligidan qadimda o‘sha toshlar buyrakni
davolash xususiyatiga ega deb ishonganlar. Bu holat toshning nomida o‘z ifodasini topgan.
Ushbu tosh qanday ataladi?
Javob: Nefrit.
165-savol: Nobel mukofotini topshirish tantanasi Stokgolm va Osloda 10 dekabrda o‘tkaziladi.
Nega aynan 10 dekabrda?
Javob: Chunki, 1896 yil 10 dekabrda Alfred Nobel vafot etgan.
166-savol: Nimaning orqa tomonida biz ushbu familiyalarni ko‘rishimiz mumkin: Artamonov,
Petrov, Firsov, Vant Goff, Korolev, Gavrilov, Alexin, Grachev, Kondratyuk, Chernishev va x.k.? Javob: Oyning orqa tomonida (Bular u yerdagi kraterlarning nomlari).
167-savol: Xaros Mann yozgan: «U arqonga o‘xshaydi – biz uni kundan kunga bitta toladan o‘rib
boramiz va ohir oqibat uni uzish uchun bizning kuchimiz yetmay qoladi». U nima?
Javob: Odat.
168-savol: Moskvaning «Progress» nashriyotida 1966 yilda chiqqan kitobda 3 ta Rim imperatori,
10 ta AQSh prezidenti va ko‘plab boshqa mashxur insonlarning ism-shariflarini ko‘rish mumkin.
Ushbu kitobning siyosat va davlat boshqaruviga xech qanday aloqasi yo‘q, bu entsiklopedik
ma’lumotlar kitobi xam emas, o‘ylab ko‘ringchi, bu qanday kitob bo‘lishi mumkin?
Javob: Aforizmlar to‘plami.
169-savol: 1952 yilda O’zFA Til va adabiyot instituti hamda Yozuvchilar uyushmasining
birgalikda o‘tkazgan kengashi uni «Qonli urushlarni ko‘klarga ko‘tarib maqtovchi, xon va
beklarning talonchiligi va ularning kambag‘al xalqqa o‘tkazgan zulmini dabdaba bilan kuylovchi,
millatchilikni targ‘ib qiluvchi, xalqqa qarshi asar», -deb baxoladi. U qaysi asar?
Javob: «Alpomish» dostoni.
170-savol: Hadisi Sharifda shunday yoilgan: «Qachonki Alloh Taolo biror podshohga yaxshilikni
hohlasa, o‘sha podshohga uning yaxshisini bahsh etur, u unutgan paytda eslatadi, eslagan paytda
yordamlashadi. Va agar Alloh podshohga yomonlikni istasa, o‘sha podshohga uning yomonini
ato qilur, u unutsa, eslatmaydi, eslasa yordamlashmaydi». U kim yoki nima?
Javob: Vazir.
171-savol: Mahmudovning «Mehmonnoma» kitobida shunday yozilgan: «Juda issiq va suyuq
ovqatlar dasturxonga keltirib qo‘yilgandan keyin unga albatta o‘sha narsani qo‘shib berish
maqsadga muvofiq» deyilgan. U nima?
Javob: Yog‘och qoshiq.
172-savol: Mashhur qadimgi yunon faylasufi Pifagordan so‘ragan ekanlar: «Sen
donishmandmisan?». U kamtarlik bilan: «Yo‘q, men donishmand emasman. Men bor-yo‘g‘i
uman» degan. Kimman degan?
Javob: Donishmandlikni sevuvchi ya’ni faylasufman.
173-savol: Payg‘ambarimiz u xaqida shunday deganlar: «U zulmatda quyosh, vaxshatda hamroh,
yolg‘izlikda yo‘ldosh, begona yurtda sirdosh, og‘ir damda raxbar, dushmanga qarshi quroldir». U
nima?
Javob: Ilm.
174-savol: Volter aytgan: «U yo‘q narsa. Bu dunyoda ro‘y beradigan xamma narsalar yo sinov, yoki jazo, yohud mukofot va yoinki avvaldan yuborilgan xabardir». U nima?
Javob: Tasodif.
175-savol: Erkak qoramolni biz buqa yoki ho‘kiz deymiz. Buqa bilanhxo‘kizning farqi nimada?
Javob: Buqa-bichilmagan yosh erkak qoramol. Xo‘kiz – 2 yoshdan oshib, qo‘shga yaraydigan
holga kelgan bichilgan erkak qoramol.