1 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг наслу-насаблари
У – Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ибн Абдулмутталиб ибн Ҳошим ибн Абдуманоф ибн Қусай ибн Килоб ибн Мурра ибн Каъб ибн Луай ибн Ғолиб ибн Феҳр ибн Молик ибн Назр ибн Кинона ибн Хузайма ибн Мудрика ибн Илёс ибн Музар ибн Низор ибн Маъд ибн Аднондир. Шу ергача бўлган сулола насабшунос олимлар томонидан тўғри деб тасдиқланган. Адноннинг Исмоил ибн Иброҳим алайҳимассаломнинг фарзанди эканида ҳеч шубҳа йўқдир (Имом Бухорий, 28; Ибн Ҳишом «Сийра» 1/ 23; Ибн Саъд «Табақот» 1/ 46; Байҳақий «Далоилун-нубувваҳ» 1/ 179).
2 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг дояси
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг дояси – Абдурраҳмон ибн Авф (разияллоҳу анҳу)нинг онаси Шифоъ Авф ибн Абдулҳорис ибн Зуҳранинг қизидир («ал-Бидая ван-ниҳая» 2/ 246).
3 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам фарзандлари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг еттита фарзанди бўлиб, шулардан учтаси ўғил ва тўрттаси қиз эди.
Ўғилларининг исмлари: Қосим, Абдуллоҳ (уни Тийб (хушбўй) ва Тоҳир (пок, озода, дея лақабланарди) ва Иброҳим.
Қизларининг исми: Зайнаб, Руқийя, Умму Гулсум ва Фотима.Иброҳимдан бошқа барча фарзандлари Хадича (разияллоҳу анҳо)дан таваллуд топганлар. Иброҳим эса мисрлик Мория Шамъун қизидан таваллуд топган. Мория Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг чўриси эди.
Фотима (разияллоҳу анҳо)дан бошқа барча фарзандлари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётлик даврида оламдан ўтдилар. Фотима (разияллоҳу анҳо) эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг вафотидан олти ой кейин дунёдан кўз юмди («Зодул-маъод» 1/ 103).
4 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сут оналари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сут оналари Абу Лаҳабнинг чўриси Сувайба ва Саъд қабиласидан Ҳалима исмли аёлдирлар ( «Сифатус-софваҳ» 1/ 56, 57).
5 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг мураббиялари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга волидалари Омина Ваҳб қизи, Абу Лаҳабнинг чўриси Сувайба, Саъд қабиласидан Ҳалима, Ҳалиманинг қизи Шаймоъ ва ҳабашистонлик Барака Умму Айманлар мураббиялик қилдилар («Зодул-маъод» 1/ 83).
6 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ака-укалари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сутдош ака-укалари: амакиси - Ҳамза ибн Абдулмутталиб, Абу Салама ибн Абдуласад Махзумий, Абдуллоҳ ибн Ҳорис, Аниса Ҳорис қизи ва Жудома Ҳорис қизи «Шаймоъ». Кейинги уч киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сут онаси - Ҳалиманинг фарзандларидир («Табақотул-Кубро» 1/ 87-89).
7 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг амакилари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ўн битта амакиси бор эди. Улар: Ҳорис, Зубайр, Абу Толиб (исми Абдуманоф), Абдулкаъба, Ҳамза, Муқаввим, Ҳажл (исми Муғийра), Зирор, Қусам, Абу Лаҳаб (исми Абдулъуззо), Ғайдоқ (исми Мусъаб) ва Аббос. Булардан Ҳамза ва Аббос (разияллоҳу анҳумо)ларгина Ислом динини қабул қилдилар (Ибн Саъд «Табақотул-Кубро» 1/ 74-75).
8 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг аммалари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олтита аммаси бор эди. Улар: Умайма, Умму Ҳаким, Барра, Отика, Софийя ва Арволардир (Ибн Ҳишом «Сийра» 1/169).
9 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдаги пайғамбарлик муҳри
Пайғамбарлик муҳри Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг орқасида, кураклари ўртасида бўртиб чиққан ва кабутарнинг тухумидек бир парча гўштдир (Имом Муслим 11).
10 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муҳтарама рафиқалари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қовушган ўн битта рафиқаси бор эди. Улар тартиб билан қуйидагилардир:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётлик даврида улардан иккитаси: Хадича Хувайлид қизи ва Зайнаб Хузайма қизи (разияллоҳу анҳумо) вафот этдилар.
11 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг чўрилари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг тўртта чўриси бор эди.
1 – Мисрлик, Шамъун қизи Мория. Уни Миср волийси Муқавқас Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга совға ўлароқ юборган эди. Мория - Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ўғли - Иброҳимнинг онасидир.
2 – Райҳона Зайд қизи.
3 – Жангда қўлга олинган чўри.
4 – Рафиқалари Зайнаб (разияллоҳу анҳо) совға қилган чўри.
12 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга илк нозил бўлган Қуръон оятлари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга илк нозил бўлган Қуръон ояти – Алақ сурасининг ушбу беш оятидир:
«(Эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, барча мавжудотни) яратган зот бўлмиш Роббингиз номи билан (бошлаб) ўқинг! 2. У инсонни лахта қондан яратган (зотдир). 3-4. Ўқинг! Сизнинг Роббингиз (инсониятга) қаламни (яъни ёзишни — хатни) ўргатган ўта карамли зотдир. 5. У зот инсонга унинг билмаган нарсаларини ўргатди».
13 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга нозил бўлган охирги оят ушбудир:
«Сўнгра ҳар бир жонга қилган амали учун тўла жазо берилади ва ҳеч кимга зулм қилинмайди» (Бақара: 281) (Насоий «ас-Сунанул-Кубро» 6/ 307, ҳадис № 11057).
14 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муқтадий бўлиб намоз ўқиганлари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам икки марта: Абу Бакр ва Абдурраҳмон ибн Авф (разияллоҳу анҳумо)ларнинг орқасида иқтидо қилиб намоз ўқидилар (Имом Аҳмад «Муснад» 3/ 18182).
15 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга биринчи бўлиб иймон келтирган одам
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам биринчи бўлиб иймон келтирганлар: эркаклардан Абу Бакр (разияллоҳу анҳу), аёллардан Хадича Хувайлид қизи (разияллоҳу анҳо),болалардан Алий ибн Абу Толиб (разияллоҳу анҳу), қўл остидаги қуллардан Зайд ибн Ҳориса (разияллоҳу анҳу) ва қуллардан Билол ибн Рабоҳ (разияллоҳу анҳу)дир (Қуртубий тафсири 8/ 219).
16 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўқиган биринчи фарз намоз
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўқиган биринчи фарз намоз – пешин намозидир (Қуртубий тафсири 3/ 207, 9/ 281).
17 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг узуги
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг узуги кумушдан ясалган бўлиб, «Муҳаммад Расулуллоҳ» жумласи ва «Муҳаммад» сўзи биринчи сатр, «Расул» иккинчи сатр, «Аллоҳ» учинчи сатрга ёзилган эди (Имом Бухорий, ҳадис № 5875, 5878).
18 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шоирлари
Каъб ибн Молик, Абдуллоҳ ибн Равоҳа ва Ҳассон ибн Собит (разияллоҳу анҳум)лар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шоирлари эдилар («Зодул-маъод» 1/ 128).
19 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг хизматчилари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг:
- эҳтиёжларини кетказиш учун Анас ибн Молик (разияллоҳу анҳу);
- чориқ ва мисвокларини кўтариб туриш учун Абдуллоҳ ибн Масъуд (разияллоҳу анҳу);
- сафарларда туяларини етаклаш учун Уқба ибн Омир (разияллоҳу анҳу);
- уловларининг соҳиби Аслаъ ибн Шарик (разияллоҳу анҳу);
- Абу Бакр (разияллоҳу анҳу)нинг қуллари Билол ибн Рабоҳ ва Саъд (разияллоҳу анҳумолар), Абу Зарр Ғифорий (разияллоҳу анҳу) ва Айман ибн Убайд (разияллоҳу анҳу)лар эса таҳорат ва эҳтиёжлари учун хизмат қилар эдилар («Зодул-маъод» 1/ 116, 117).
20 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг минбари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг минбари ёғочдан ясалган бўлиб, учта поғонаси бор эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг устида жума ва бошқа кунлари хутба қилар эдилар (Шайх Албоний «Саҳиҳут-Тарғиб», ҳадис № 1679).
21 – Аллоҳ таолонинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнни бошқа пайғамбарлардан фарқли қилган жиҳатлар
1 – Душманининг қалбига бир ойлик масофа қолганида қўрқув солиш билан Аллоҳнинг мадад бергани.
2 – Аллоҳ таолонинг Ерни саждагоҳ ва покловчи қилгани.
4 – Аллоҳ таолонинг катта шафоат – Мақоми Маҳмудни бериши.
5 – Аллоҳ таолонинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни бутун башарият учун ва бошқа пайғамбарларни фақат ўз халқигагина юборгани.
22 – Аллоҳ таолонинг бошқа мусулмонларга ҳаром қилмаган ва фақатгина Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга ҳаром қилган нарсалари
1 - садақа олиш;
2 - Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга турмуш қуришни хоҳламаган аёлни раво кўрмаслик;
3 – Душманга қарши уруш тугамагунича уруш кийимларини ечмаслик;
4 – Хоинона кўз ташлаш (яъни, бир нарсага аслида кўринганидан фарқли кўрсатиш учун, кўз билан ишора қилиш);
5 – Саводини чиқариш.
Аллоҳ таоло айтди: «Сиз (ўзингизга Қуръон нозил қилинишидан) илгари бирон китобни тиловат қилгувчи бўлган эмас эдингиз ва ўз қўлингиз билан хат ҳам ёзган эмас эдингиз. Акс ҳолда бузғунчи кимсалар албатта шубҳага тушган бўлар эдилар» (Анкабут: 48).
6 – Шеърни ўрганиш
«(Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга) шеър ўргатмадик ва (шоирлик) унинг учун дуруст эмасдир» (Ёсин: 69) (Имом Муслим ривояти, ҳадис № 1071 ва Имом Бухорий ривояти, ҳадис № 5254).
23 – Аллоҳ таолонинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламгагина рухсат берган ва бошқа мусулмонларга ҳаром қилган нарсалари
1 – Рўзани улаб тутиш.
2 – Валий ва гувоҳларсиз уйланиш.
3 – Тўрттадан ортиқ хотинга уйланиш.
4 – Маккада урушни биринчи бўлиб бошлаш (Имом Бухорий, ҳадис №№ 1964, 7420, 1832).
24 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг нафл намозларни ўтириб ўқишлари
Бошқа мусулмонлардан фарқли ўлароқ, узрлари бўлмаса ҳам нафл намозларни, бошқа намозларни тик туриб ўқиганларидек, ўтириб ўқишлари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг хусусиятларидандир. Чунки, оддий мусулмонларнинг узрсиз ўтириб ўқиган намозларига (тик туриб ўқилган намознинг) ярим савоби берилади (Имом Муслим ривояти, ҳадис № 735).
25 – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бекор қилган илк ўсим
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам рад этган ва бекор қилган (илк) ўсим – амакиси Аббос ибн Абдулмутталиб (разияллоҳу анҳу)нинг ўсими эди (Имом Муслим ривояти, ҳадис № 1218).
